Định hướng nghề nghiệp bản thân trong tương lai

Những nỗ lực trong việc định hướng nghề nghiệp ở thời điểm hiện tại sẽ trực tiếp quyết định chất lượng cuộc sống của chúng ta trong tương lai. Vì vậy trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp cho các bạn trẻ biết cách làm thế nào để tự định hướng nghề nghiệp cho bản thân mình nhé.

Xem thêm: Giải mã bản thân với 9 bài trắc nghiệm hướng nghiệp nổi tiếng nhất

1. Định hướng nghề nghiệp bản thân có ý nghĩa gì?

Khi làm bất cứ việc gì, chúng ta cũng phải quan tâm đến lợi ích mà nó đem lại trước tiên. Vậy việc định hướng nghề nghiệp sẽ mang lại cho các bạn trẻ lợi ích gì trên con đường phát triển sự nghiệp phía trước?

1.1. Tiết kiệm thời gian và chi phí

Nếu bạn không biết cách định hướng nghề nghiệp mà cứ mải mê chạy theo những gì mà bố mẹ sắp xếp, bạn bè khuyên nhủ thì đến một lúc nào đó bạn kiệt sức, bạn chợt nhận ra thì ra mình đã lãng phí rất nhiều thời gian, tiền bạc mà vẫn chẳng thể thành công. Thậm chí đôi khi nó sẽ khiến bạn phải hối hận suốt đời. 

Trong khi đó, bạn hãy nhìn sang những người bạn đồng trang lứa đã được định hướng nghề nghiệp từ trước, họ được làm công việc mà mình yêu thích và gặt hái được những thành công nhất định trong lĩnh vực mà họ đang theo đuổi. Nếu chẳng may họ vẫn chưa đạt được thành công thì ít ra thì họ không hối hận vì lựa chọn của mình.

1.2. Phát huy đúng sở trường

Trong tất cả chúng ta, ai cũng sẽ có một lĩnh vực nào đó mà mình thực sự nổi trội, chẳng qua là bạn phát hiện ra nó sớm hay muộn mà thôi. Học giỏi hay không giỏi cũng không quan trọng, chỉ cần bạn đủ bản lĩnh tự định hướng nghề nghiệp cho bản thân đã được coi là một bước ngoặt lớn. 

Còn gì hạnh phúc hơn khi bản thân mình được tự do sáng tạo và làm việc theo đúng sở trường của mình cơ chứ. Cho dù có phải vất vả một chút thì hãy cứ coi đó như là thử thách nhỏ để rèn luyện bản thân, biến mình trở thành “master” trong một lĩnh vực nào đó.

Tuy nhiên có một sự thật là hơn 20% các bạn học sinh sau khi vào học Đại học mới biết mình chọn sai ngành học. Một số bạn thì tận đến khi tốt nghiệp đi làm rồi mới nhận ra mình không phù hợp với công việc này và chuyển sang làm trái nghề. Đó chính là hậu quả của việc không tự định hướng nghề nghiệp cho bản thân ngay từ khi trưởng thành.

2. Dựa vào đâu để định hướng nghề nghiệp bản thân

Để định hướng nghề nghiệp cho mình, bạn nên dựa vào:

2.1. Thiên hướng cá nhân

Đầu tiên và cũng là quan trọng nhất, việc định hướng nghề nghiệp trong tương lai phải bắt nguồn từ chính khả năng thiên phú và sở thích của bản thân. Việc bạn miễn cưỡng răm rắp nghe theo định hướng nghề nghiệp của người khác giống như đang cố ép mình mang một đôi giày không vừa chân vậy đó. Dần dần thì chính bạn sẽ cảm thấy đau đớn và tìm cách từ bỏ nó.

2.2. Điều mà bạn thật sự muốn làm

Không phải ai cũng có thể phát hiện ra khả năng thiên phú của bản thân, có rất nhiều bạn trẻ hiện nay sống mà không có ước mơ và không biết bản thân mình thích gì. Nếu vậy, để có thể định hướng nghề nghiệp bản thân, bạn hãy trả lời cho câu hỏi “Điều gì khi làm nó thì bạn cảm thấy thoải mái nhất?”. 

Ví dụ như bạn là người không quá thích điều gì đó, bạn cũng chả có năng khiếu gì với công việc chụp ảnh. Nhưng mỗi lần được chụp ảnh cho người khác thì bạn lại thấy rất hào hứng và vui vẻ. Vậy thì khi định hướng nghề nghiệp trong tương lai có liên quan đến chụp ảnh hoặc chỉnh sửa ảnh chẳng hạn.

2.3. Cân nhắc lợi ích tài chính

Sau khi đã cân nhắc được mình thích làm gì, điều cuối cùng mà bạn cần xem xét để định hướng nghề nghiệp bản thân chính là lợi ích tài chính mà công việc đó mang lại. Được sống đúng đam mê là một điều rất đáng trân trọng, nhưng trước mắt bạn vẫn cần phải tồn tại thì mới nghĩ đến những điều xa vời khác. 

Liệu với đồng lương ba cọc ba đồng không ổn định của một giáo viên chưa biên chế thì ngọn lửa đam mê với nghề của bạn có giữ mãi được như những ngày đầu tiên hay không? Suy cho cùng thì tiền bạc chính là thứ sẽ chi phối được khả năng làm việc của con người.

3. Xu hướng phát triển việc làm

Thị trường việc làm tại Việt Nam và trên thế giới đều biến động không ngừng. Nhất là trong thời đại cách mạng 4.0, khi mà trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển thần tốc đã khiến nhiều ngành nghề có nguy cơ bị đào thải ở tỷ lệ cao. Do đó, khi định hướng nghề nghiệp bản thân trong tương lai, ngoài việc dựa theo ba điều mà chúng tôi đã nói ở phần trước thì bạn cũng cần phải dựa trên xu hướng phát triển chung của thị trường trong vòng vài năm tới. 

Dưới đây là một số lĩnh vực có nhu cầu việc làm cao trong vòng 5-10 năm tới. Các bậc phụ huynh và các bạn trẻ có thể nắm bắt và tham khảo để lựa chọn cho con em hoặc bản thân mình định hướng nghề nghiệp đúng đắn nhất nhé.

• Thương mại điện tử;
• Công nghệ thông tin;
• Marketing;
• Ngành kỹ thuật;
• Ngành thiết kế, xây dựng.

4. Những lưu ý quan trọng để định hướng nghề nghiệp đúng đắn

Dưới đây là 5 lưu ý “vàng” dành cho các bạn trẻ để có thể tự định hướng nghề nghiệp bản thân trong tương lai, đặc biệt là với các bạn học sinh đang chuẩn bị cho kỳ thi đại học sắp tới. 

4.1. Vượt qua định hướng nghề nghiệp của gia đình và không chạy theo trào lưu

Trong mắt các ông bố bà mẹ tại Việt Nam thì con mình dù đã 18 tuổi đi chăng nữa thì vẫn chỉ là một đứa trẻ con chưa hiểu sự đời. Họ cảm thấy không an tâm nếu như con được tự do lựa chọn ngành nghề mà chúng thích. Các bậc phụ huynh sẽ bắt đầu áp đặt con mình phải theo ngành này hot, học ngành kia hot với lý do “bố mẹ cũng chỉ muốn tốt cho con mà thôi”. 

Điều này đã vô tình đẩy các bạn trẻ rơi vào tình thế phải đưa ra 1 trong 2 sự lựa chọn giữa bản thân và bố mẹ. Kết quả là có không ít học sinh chọn cách nghe theo lời bố mẹ và phải bỏ nghề vì không thể thích ứng kịp.

Bạn đã đủ 18 tuổi và có đủ năng lực chịu trách nhiệm với quyết định của mình. Vì thế chúng tôi thực sự khuyên bạn hãy mạnh dạn phá bỏ rào cản từ gia đình và tự định hướng nghề nghiệp cho bản thân. 

4.2. Tìm hiểu bản thân

Con đường sự nghiệp phía trước thành công hay thất bại phụ thuộc hoàn toàn vào con người bạn. Vì vậy việc định hướng nghề nghiệp phải xuất phát từ tài năng, đam mê, tính cách lối sống và lối tư duy của bạn.

4.3. Tìm hiểu về các loại nghề nghiệp khác nhau

Sau khi đã thấu hiểu bản thân mình đã có và còn thiếu những gì, hãy bắt đầu lên kế hoạch để chọn ra 1 lĩnh vực mà bạn thấy hứng thú nhất. Có thể kể đến như lĩnh vực nghệ thuật, lĩnh vực công nghệ thông tin, lĩnh vực thời trang,… 

Mỗi lĩnh vực lại có hàng chục nghề nghiệp khác nhau. Chỉ tính riêng trong lĩnh vực công nghệ thông tin đã có 10 nghề như lập trình viên, kỹ sư phần mềm, kỹ sư an toàn thông tin, chuyên gia phân tích hệ thống, kỹ thuật viên máy tính, thiết kế website, tester,… Công việc của bạn là trả lời càng chi tiết càng tốt thông tin liên quan đến nghề này, bao gồm:

• Nhu cầu việc làm của nghề mỗi năm là bao nhiêu;
• Người trong nghề cần có những kỹ năng và phẩm chất gì;
• Tại Việt Nam có những cơ sở nào chuyên đào tạo nghề này;
• Phải đến đâu để xin việc làm.

4.4. Trau dồi các kỹ năng cần thiết cho nghề nghiệp mà bạn hướng tới

Sau khi trả lời được một loạt các câu hỏi ở phần trên, bạn cần phải đưa ra kế hoạch để học tập và rèn luyện các kỹ năng cần thiết trong nghề. Tốt nhất là bạn nên tìm cách làm quen và tìm hiểu sâu hơn từ những đàn anh, đàn chị có kinh nghiệm trong ngành này. Những thông tin này đều là những tài liệu quý giá được đúc rút ra từ chính trải nghiệm thực tế của họ. Đây là những kiến thức bổ ích mà bạn sẽ chẳng bao giờ tìm thấy ở bất kỳ cuốn giáo trình nào đâu.

4.5. Không ngại trải nghiệm và thử thách

Để kiểm chứng xem liệu định hướng nghề nghiệp của mình đã đúng đắn hay chưa, thì cách tốt nhất là tự mình trải nghiệm. Tuy nhiên ngay khi ý thức được bản thân mình đã định hướng sai nghề thì bạn cần nhìn nhận lại bản thân một lần nữa và ra quyết định đổi nghề ngay lập tức. Đổi nghề chưa bao giờ là muộn bởi vì ngoài thị trường vẫn còn rất nhiều nghề khác mang lại cơ hội và thách thức cao hơn.

5. 7 bài trắc nghiệm nghề nghiệp giúp bạn khai phá tiềm năng

Hãy cùng chúng tôi làm thử 7 bài trắc nghiệm nghề nghiệp dưới đây để cùng nhau định hướng nghề nghiệp phù hợp với bạn nhất nhé.

5.1. Trắc nghiệm tính cách MBTI

Myers-Briggs Type Indicator (viết tắt: MBTI) là một trong những bài kiểm tra tính cách phổ biến nhất trên thế giới. Bài kiểm tra sắp xếp mọi người vào một trong 16 kiểu tính cách, dựa trên 4 phương diện gồm:

• Nơi bạn tập trung sự chú ý – Hướng ngoại (E) hoặc Hướng nội (I);
• Cách bạn tiếp nhận thông tin – Tri giác (S) hoặc Trực giác (N);
• Cách bạn đưa ra quyết định – Lý trí (T) hoặc Cảm nhận (F);
• Cách bạn nhìn nhận thế giới – Đánh giá (J) hoặc Nhận thức (P).

Ví dụ: Đặc điểm của nhóm người ISTJ là kỹ lưỡng, tận tâm, sống thực tế và thích làm việc trong các hệ thống có quy trình rõ ràng. Định hướng nghề nghiệp phù hợp đối với nhóm ISTJ là làm việc ở các cơ quan hành chính nhà nước hoặc kế toán.

Nhược điểm của MBTI là có tới 90 câu hỏi và phải tốn khá nhiều thời gian mới có thể hoàn thành xong bài test.

5.2. Trắc nghiệm đánh giá hành vi DISC 

Trắc nghiệm đánh giá hành vi DISC bắt nguồn từ công trình của Carl G Jung và William Moulton Marston, chia con người thành 4 kiểu nhân cách chính tương ứng với các phản ứng hành vi khác nhau gồm:

• Dominance (nhóm lãnh đạo): Họ là người quyết đoán và có xu hướng đưa ra quyết định một cách nhanh chóng. Đây là nhóm nhân cách hiếm nhất trên thế giới, mới chỉ có 9% người dân có đặc điểm này;
• Influence (nhóm ảnh hưởng): Họ là người có xu hướng tạo ra bầu không khí tích cực, thoải mái và dễ chịu;
• Steadiness (nhóm kiên định): Họ là người kiên định và rất tỉ mỉ;
• Compliance (nhóm nguyên tắc): Họ là những người suy nghĩ sâu sắc và thường nghiêm túc hơn 3 kiểu tính cách còn lại. 

Bài test đánh giá hành vi DISC chỉ có 24 câu hỏi nên thời gian trả lời rất nhanh, rơi vào khoảng 8-10 phút là có kết quả.

5.3. Trắc nghiệm nghề nghiệp Good & Co.

Trắc nghiệm nghề nghiệp Career Quiz Good&Co chia ra thành 16 loại tính cách và sử dụng mô hình 8 yếu tố của kiểu nhân cách, gồm có:

• Tính cởi mở;
• Trung thực;
• Sự hướng ngoại/hướng nội;
• Tinh thần hợp tác; 
• Điều chỉnh cảm xúc; 
• Quyền hạn lãnh đạo; 
• Sự nỗ lực;
• Sự đồng cảm.

5.4. Trắc nghiệm 8 phong cách sáng tạo

Được xây dựng dựa trên các nghiên cứu tâm lý học, bài test Creative Types (Kiểm tra phong cách sáng tạo) của Adobe gồm 15 câu hỏi trắc nghiệm đánh giá thói quen cơ bản cũng như suy nghĩ, hành động và thế giới quan của người tham gia. Kết quả cho ra là 1 trong 8 loại hình sáng tạo sau: 

• Nghệ sĩ (Artist): Tạo ra cái đẹp từ những điều nhỏ nhất, nhưng lại không dám bày tỏ quan điểm cá nhân;
• Nhà tư tưởng (Thinker): Suy nghĩ sâu sắc, luôn đi tìm kiếm câu trả lời;
• Nhà thám hiểm (Adventure): Năng lượng sáng tạo cao nhưng khả năng gắn bó kém với một dự án cụ thể;
• Người thực thi (Maker): Tập trung và tận tâm với công việc, tuy nhiên lại khá thích các dự án mạo hiểm;
• Nhà sản xuất (Producer): Khả năng lãnh đạo mạnh mẽ, có thể biến mọi ý tưởng thành hiện thực;
• Kẻ mộng mơ (Dreamer): Có lòng vị tha và sự đồng cảm; 
• Người đổi mới (Innovator): Khả năng tạo ra ý tưởng và những giải pháp thiết thực; 
• Người có tầm nhìn (Visionary): Luôn tràn đầy ý tưởng sáng tạo, khả năng phát hiện tiềm năng ở mọi lúc, mọi nơi. 

5.5. Career Explorer by Sokanu 

Cấu trúc bài test Career Explorer được chia thành 3 phần: phong cách cá nhân, xu hướng nghề nghiệp và trình độ học vấn. Lượng thông tin trong bài test được cung cấp bởi Bộ lao động Hoa Kỳ nên vô cùng uy tín và đa dạng cho hơn 5000 nghề khác nhau.

5.6. Trắc nghiệm định hướng nghề nghiệp Holland

Holland Codes là một tập hợp các kiểu tính cách được phát triển bởi nhà tâm lý học John L. Holland vào những năm 1970. Có 6 kiểu tính cách trong mô hình của Holland gồm:

• Realistic: sống thực tế, yêu thích công việc thực hành với máy móc và công cụ;
• Investigative: thích phân tích, khám phá và tin vào khoa học;
• Artistic: sáng tạo, thích làm việc tự do mà không có một kế hoạch cụ thể nào;
• Social: yêu thích công việc chăm sóc, giúp đỡ, chữa bệnh người khác
• Enterprising : môi trường cạnh tranh, khả năng lãnh đạo, khả năng thuyết phục, địa vị
• Conventional: tỉ mỉ, sắp xếp mọi thứ khoa học và có tổ chức, thích hợp làm việc bàn giấy.

5.7. Trắc nghiệm Buzz Quiz

Bài kiểm tra Buzz Quiz được phát triển bởi David Hodgson để giúp thanh thiếu niên đưa ra các quyết định định hướng nghề nghiệp sáng suốt hơn. Kết quả bài test gồm có 16 kết quả, mỗi kết quả liên quan đến một con vật. Cụ thể bao gồm:

• Động vật biển (cá hề, cá ngựa, cá heo, hải cẩu)
• Gấu (gấu đen, gấu bắc cực, gấu trúc, Koala)
• Chim (đại bàng, cú Tawny, chim ưng, cú Barn)
• Họ nhà mèo (mèo, sư tử, hổ, báo)

Ví dụ: Đặc điểm của nhóm người “Cá hề” là giàu trí tưởng tượng. Họ luôn sẵn sàng ứng biến trong mọi tình huống và rất giỏi trong việc hoàn thành công việc vào phút cuối. Họ cũng là những người thích chơi trò may rủi.

Trên đây là những chia sẻ về việc định hướng nghề nghiệp trong tương lai phù hợp với tính cách của bản thân và các bài test để bạn tham khảo. Chúc bạn sẽ tìm ra cho mình một con đường đúng đắn và được sống đúng với ước mơ của mình.

Source:Jobtest