Mục lục
Ngành công nghiệp đang trải qua một cuộc cách mạng lớn mà chúng ta thường gọi là công nghiệp 4.0 với vai trò chủ đạo là các công nghệ kĩ thuật số mới. 10 năm nữa, sự chuyển đổi sang công nghệ kĩ thuật số sẽ mang đến nhiều cơ hội lớn cho các nền kinh tế ASEAN. Nhằm nâng cao năng suất lao động và sự thành công các doanh nghiệp trong nước. Sự đổi mới này không chỉ là một sự thay đổi về công nghệ. Mà đó còn là một sự thay đổi về tổ chức, kinh doanh và con người. Tuy nhiên, nguồn lao động trong khu vực sẽ phải đối mặt với nhiều biến động.
Chuyển đổi kỹ thuật số luôn được cho là tác nhân ảnh hưởng trực tiếp đến lực lượng lao động. Nhưng tác động của nó chưa bao giờ được định lượng cụ thể. Gần đây Tập đoàn công nghệ Cisco đã quyết định phối hợp với Oxford Economics cùng thực hiện một nghiên cứu.
Những số liệu quan trọng
Theo báo cáo của Oxford Economics & Cisco năm 2018 được khảo sát từ 433 ngành nghề trên 21 ngành công nghiệp khác nhau dự báo rằng đến năm 2028. Sự thay đổi về công nghệ sẽ ảnh hưởng to lớn đến nguồn lao động trong các ngành nghề. 6 nền kinh tế phát triển nhất khu vực ASEAN (ASEAN-6) có khả năng sẽ bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo. 6 nền kinh tế cụ thể là Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.
Việc các nền kinh tế ASEAN đang chuyển đổi sang công nghệ kỹ thuật số và thúc đẩy mạnh mẽ cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. (ASEAN-6) sẽ sản xuất được khối lượng sản phẩm tương đương hiện tại mà không cần sử dụng 28 triệu lao động.
Qua đây có thể thấy, tại Singapore, thị trường lao động dần phải đối mặt với mức độ dịch chuyển việc làm lớn nhất từ trước đến nay. Trong năm 2028 và được ước tính sẽ có 500.000 việc làm bị thay thế do sự chuyển đổi kỹ thuật số. Mặc dù con số này dường như nhỏ, nhưng nó chiếm đến 21% lực lượng lao động của Singapore.
Trong đó, Việt Nam được dự báo sẽ có khoảng 7,5 triệu người mất việc làm hoặc phải thay đổi công việc vào năm 2028. Tương ứng với 13,8% lực lượng lao động. Phần lớn những công việc này được đánh giá là đơn điệu và năng suất thấp. Chủ yếu là trong lĩnh vực nông nghiệp.
Sự dịch chuyển sẽ tác động đến đa ngành tại Việt Nam
Nông nghiệp sẽ là lĩnh vực chịu tác động mạnh nhất với dự kiến khoảng 6,6 triệu lao động dư thừa vào năm 2028. Nhu cầu về lao động nông nghiệp có tay nghề và lao động phổ thông sẽ giảm. Vì các công việc này có thể được nhân rộng với việc áp dụng công nghệ robot.
Năng suất từ việc áp dụng công nghệ cũng sẽ làm giảm giá thành sản phẩm và thúc đẩy tăng trưởng. Từ đó tạo ra nhu cầu mới cho người lao động trong các lĩnh vực khác như bán buôn và bán lẻ, sản xuất, xây dựng và vận tải.
Sự gia tăng trong chi tiêu bán lẻ được dự báo sẽ tạo ra nhu cầu việc làm trong ngành thương mại. Tuy nhiên, những công việc này cũng sẽ được định hướng để áp dụng công nghệ kỹ thuật nhiều hơn. Do đó, các công việc như phụ trách thu ngân, quầy bàn, nhập hay xuất kho sẽ không cần nhiều lao động nữa.
Sức mạnh của AI và những thách thức đối với nguồn nhân lực Việt Nam
Trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ tạo ra những thay đổi lớn về cung – cầu lao động. Các nhà kinh tế và khoa học quốc tế cảnh báo, trong cuộc cách mạng này. Thị trường lao động sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng giữa cung và cầu lao động cũng như cơ cấu lao động. Với sự xuất hiện của Robot, số lượng nhân viên cần thiết sẽ chỉ còn 1/10 so với hiện nay. Như vậy, 9/10 nhân lực còn lại sẽ phải chuyển nghề hoặc thất nghiệp.
Vì thế, sự nhân rộng của AI đang đòi hỏi cấp bách mỗi quốc gia, mỗi tổ chức, doanh nghiệp hoạt động. Những nguồn nhân lực mới đủ để đáp ứng và theo kịp sự phát triển của nó. Đặc biệt là những lĩnh vực liên quan đến công nghệ thông tin.
Theo tổ chức Lao Động quốc tế (ILO), Việt Nam là một trong những nước chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ CMCN 4.0. Theo đó, những ngành sử dụng nhiều lao động phổ thông sẽ chịu tác động lớn. Nguy cơ thất nghiệp cao do sự phát triển của công nghệ tự động và trí tuệ nhân tạo.
Những lĩnh vực sẽ chuyển đổi
Dựa vào thống kê trên có thấy, năm 2028 sẽ mang đến cho thị trường Lao Động tại Việt Nam sự chuyển đổi trong các ngành nghề. Đồng thời tạo ra những công việc hoàn toàn mới cho các ngành công nghiệp hiện đại. Cụ thể trong cuộc đổi mới này, Việt Nam được dự báo rằng sẽ có 1.8 triệu ngành nghề hiện tại biến mất khỏi thị trường lao động. Điều này đẩy người lao động vào ngành công nghiệp mới và ngành nghề khác. Điều đó đòi hỏi nguồn nhân lực phải được trang bị kiến thức, kỹ năng phù hợp để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.
Hầu hết sự chuyển đổi này sẽ tác động vào 3 lĩnh vực chính sau
- Nông Nghiệp: 3,4 triệu việc làm bị chuyển đổi ứng với 17,1% lực lượng lao động
- Sản xuất: 1,3 triệu việc làm được thay thế ứng với 13,2% lực lượng lao động
- Bán buôn & bán lẻ: 840 nghìn công việc được thay thế ứng với 10,9% lực lượng lao động
Đồng thời, có 3 lĩnh vực chính tạo ra nhiều việc làm mới:
- Sản xuất: 1,7 triệu việc làm được tạo mới (8,5% lực lượng lao động)
- Bán buôn & bán lẻ: 1,6 triệu việc làm được tạo ra (16,4% lực lượng lao động)
- Nhà hàng & khách sạn: 1,3 triệu công việc mới được hình thành (16,8% lực lượng lao động)
Số liệu trên chúng ta kết luận rằng, Việt Nam sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức về chất lượng nguồn nhân lực. Ví dụ như trình độ chuyên môn kỹ thuật của lao động còn thấp, (chỉ chiếm hơn 20% lực lượng lao động). Năng suất lao động thấp hơn nhiều nước trong khu vực ASEAN… Như vậy, những ngành nghề sử dụng lao động phổ thông ở mức độ đào tạo đơn giản sẽ chịu tác động lớn. Và nguy cơ thất nghiệp do sự phát triển của công nghệ tự động và trí tuệ nhân tạo.
Góc nhìn của JobTest
Nhận thấy được xu thế của thị trường lao động Việt Nam trong 9 năm tớ. Là một công ty tuyển dụng nhân sự và cung cấp các bài Test đánh giá năng lực, Jobtest – chúng tôi đang áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Việc ứng dụng chúng đã góp phần tạo nên sự thành công và vị thế cạnh tranh cho Jobtest trên thị trường hiện nay. Đây thực sự là một lợi thế lớn để Jobtest khẳng định bản thân bằng việc xây dựng nguồn nhân lực thông minh. Điều này mang lại giá trị thực cho khách hàng, và tiến xa hơn trong lĩnh vực tư vấn, đánh giá và phát triển nhân sự cho các doanh nghiệp.
